Box 3 is de belastingbox waarin vermogen wordt belast, van uitgaande dat er rendement wordt
gegenereerd met het vermogen. Hiermee differentieert box 3 zich van box 1 en box 2, waarin
belasting wordt geheven over verdiend geld (loon, dividend, etc.). De belasting in box 3 wordt
namelijk niet alleen bij winst geheven, maar vanaf een bepaalde grootte van het vermogen. In
deze blog leggen we heel box 3 haarfijn uit.
Inhoudsopgave
Wat is box 3 van de inkomstenbelasting?
Box 3, de vermogensbelasting is de derde en tevens laatste belasting box die het Nederlandse
inkomsten belastingstelsel heeft. Naast de inkomstenbelasting over inkomsten uit arbeid in box
1, en de inkomstenbelasting over dividend uit een onderneming in box 2 is deze derde box
bedoeld om inkomen uit vermogen te belasten. Onder vermogen valt geld wat op een
(spaar)rekening staat, beleggingen zoals aandelen, obligaties of crypto, en vastgoed behalve je
eigen woning. Hierover wordt belasting geheven volgens een fictief rendement.
Voor wie is box 3 belasting?
Box 3 belasting geldt voor iedereen vanaf een bepaalde vermogensgrens. Het belastingvrije
vermogen is in 2024 € 57.000, 0f € 114.000 samen met een fiscaal partner. Al het vermogen
boven dit bedrag telt mee en wordt belast volgens de box 3 belasting. Wel mag je bepaalde
schulden aftrekken van dit vermogen. De datum om dit belastbare vermogen (en schulden) te
meten, ook wel peildatum genoemd, is 1 januari van het jaar waarover belasting betaalt moet
worden. Voor 2024 was dit dus 1 januari 2024.
Hoe werkt box 3 vermogensbelasting 2024?
In 2024 wordt er gerekend met een fictief rendement, dit fictieve rendement maakt onderscheid tussen twee verschillende soorten vermogen. Banktegoeden worden voor 1,03% belast en beleggingen en andere bezittingen voor 6,04%. Voor schulden geldt een derde percentage van 2,47%. Deze percentages bepalen welk vermogen er uiteindelijk wordt belast met het belastingtarief van 36%. Dit gaat als volgt in zijn werking:
Voorbeeld berekening vermogensbelasting box 3 2024
Je hebt als individuele belastingplichtige een vermogensmix van spaargeld (€ 50.000) en
beleggingen (€ 200.000). Je hebt geen schulden. Het heffingsvrije vermogen is €57.000 zonder
een fiscaal partner. Hoeveel belasting betaal je in Box 3 in 2024?
Stap 1: Bereken het belastbaar rendement
In deze stap wordt het rendement berekend dat je hebt behaald met je vermogen. Dit rendement wordt echter niet daadwerkelijk berekend op basis van je werkelijke opbrengsten (zoals rente of winst), maar volgens een standaardpercentage voor verschillende soorten vermogen zoals eerder besproken:
Banktegoeden: € 50.000 x 1,03% = € 515
Beleggingen: € 200.000 x 6,04% = € 12.080
Belastbaar rendement = € 12.595
Het resultaat van deze berekeningen is het belastbaar rendement. Dit is de som van het rendement op je bezittingen, min het rendement op je schulden.
Stap 2: Bereken u rendementsgrondslag
De rendementsgrondslag is het bedrag waarover belasting wordt geheven in box 3. Dit wordt berekend door je totale bezittingen op te tellen en vervolgens de aftrekbare schulden ervan af te trekken. Het resultaat is het netto vermogen waarop de belasting wordt geheven. In dit voorbeeld is dit minder relevant, maar normaliter een belangrijke stap.
Totaal vermogen: € 50.000 (spaargeld) + € 200.000 (beleggingen) = € 250.000
Schulden: € 0
Rendementsgrondslag: €250.000 – € 0 = €250.000
De rendementsgrondslag bepaalt welk vermogen wordt belast.
Stap 3: Bereken de grondslag sparen en beleggen
In deze stap wordt het heffingsvrije vermogen afgetrokken van je rendementsgrondslag. Het heffingsvrije vermogen is het bedrag waarover je geen belasting hoeft te betalen (in 2024 is dit € 57.000 per persoon).
Totaal vermogen: € 50.000 (spaargeld) + € 200.000 (beleggingen) = € 250.000
Heffingsvrij vermogen 2024: € 57.000
Grondslag sparen en beleggen: € 250.000 – € 57.000 = € 193.000
De grondslag sparen en beleggen is het bedrag waarop de belasting wordt berekend.
Stap 4: Bereken jouw aandeel in de rendementsgrondslag
In deze stap wordt er gekeken naar wat welk deel van het rendement ook daadwerkelijk in aanmerking komt voor belastingheffing. In stap 1 is namelijk geen rekening gehouden met het heffingsvrije vermogen. Dit wordt gedaan de grondslag sparen en beleggen (stap 3) te delen door de rendementsgrondslag (stap 2) en te vermenigvuldigen met 100. Dit wordt afgerond op 3 decimalen na de komma.
€193.000 / € 250.000 x 100% = 77,2%
Stap 5: Bereken jouw voordeel uit sparen en beleggen
Het belastbaar rendement (stap 1) wordt vermenigvuldigd met het percentage uit de vorige stap:
€12.595 x 77,2% = € 9.723
Dit is het voordeel uit het sparen en beleggen en dus het belastbare rendement dat wordt belast.
Stap 6: Bereken hoeveel vermogensbelasting jij moet betalen in box 3:
Om de belasting te berekenen dat je moet betalen over je vermogen wordt het belastingtarief (36%) toegepast op het voordeel uit sparen en beleggen.
€ 9.723 x 36% = € 3500 belasting
Voorbeeld met schuld
Je bent een individuele belastingplichtige met een vermogensmix van spaargeld (€ 50.000) en beleggingen (€ 200.000). Je hebt een schuld van € 50.000, en het heffingsvrije vermogen is € 57.000 (zonder fiscale partner). Hier volgt de berekening van hoeveel belasting je in Box 3 moet betalen in 2024:
Je totale vermogen bestaat uit € 50.000 aan spaargeld en € 200.000 aan beleggingen, samen € 250.000. Omdat je een schuld hebt, wordt eerst de drempel van € 3.700 (voor een individuele belastingplichtige) in mindering gebracht. Het aftrekbare deel van je schuld is dan € 50.000 – € 3.700 = € 46.300. Hierdoor daalt je rendementsgrondslag naar € 250.000 – € 46.300 = € 203.700.
Na aftrek van het heffingsvrije vermogen van € 57.000 blijft er een grondslag sparen en beleggen over van € 203.700 – € 57.000 = € 146.700.
Het belastbaar rendement wordt berekend door een fictief rendement toe te passen op je vermogen. Voor spaargeld (€ 50.000) geldt een rendement van 1,44%, wat neerkomt op € 720. Voor beleggingen (€ 200.000) geldt een rendement van 6,04%, wat € 12.080 oplevert. Samen is dit € 12.800. Omdat slechts een deel van je vermogen boven het heffingsvrije bedrag belast wordt, wordt dit belastbaar rendement verlaagd met een factor die gebaseerd is op de verhouding tussen je grondslag sparen en beleggen (€ 146.700) en je oorspronkelijke rendementsgrondslag (€ 250.000), wat leidt tot 58,68%. Dit resulteert in een voordeel uit sparen en beleggen van € 12.800 × 58,68% = € 7.510.
Tot slot wordt over dit voordeel belasting geheven tegen een tarief van 36%. Dat betekent dat je € 7.510 × 36% = € 2.704 aan belasting betaalt.
Hoe werkt box 3 vermogensbelasting 2025?
Volgens de uitspraken van de Hoge raad moet de Belastingdienst jouw werkelijk rendement belasten als dit lager is dan het fictief rendement. In de voorlopige aanslag 2025 wordt er nog wel gerekend met een fictief rendement aangezien het werkelijk rendement pas na afloop van het jaar bekend is.
De Belastingdienst hanteert voor de voorlopige aanslag fictieve percentages op basis van de Overbruggingswetgeving. Deze percentages zijn anders dan de percentages voor de vermogensbelasting 2024 en benaderen de werkelijke rendementspercentages. Hierbij wordt rekening gehouden met de daadwerkelijke samenstelling van jouw vermogen, zoals banktegoeden, beleggingen en andere bezittingen of schulden. Mocht later blijken dat jouw werkelijke rendement lager is dan het fictieve rendement, dan corrigeert de Belastingdienst jouw box 3-inkomen in de aangifte inkomstenbelasting voor 2025.
Banktegoeden worden voor 1,44% belast beleggingen en andere bezittingen voor 5,88% en schulden voor 2,62%. Deze percentages bepalen welk vermogen er uiteindelijk wordt belast met het belastingtarief van 36%. Dit gaat als volgt in zijn werking:
Voorbeeld berekening vermogensbelasting box 3 2025
Je hebt als individuele belastingplichtige een vermogensmix van spaargeld (€ 50.000) en
beleggingen (€ 200.000). Je hebt geen schulden. Het heffingsvrije vermogen is €57.000 zonder
een fiscaal partner. Hoeveel belasting betaal je in Box 3 in 2025?
Stap 1: Bereken het belastbaar rendement
In deze stap wordt het rendement berekend dat je hebt behaald met je vermogen aan de hand van de nieuwe fictieve rendementspercentages:
Banktegoeden: € 50.000 x 1,44% = € 720
Beleggingen: € 200.000 x 5,88% = € 11.760
Belastbaar rendement = € 12.480
Het resultaat van deze berekeningen is het belastbaar rendement. Dit is de som van het rendement op je bezittingen, min het rendement op je schulden.
Stap 2: Bereken u rendementsgrondslag
De rendementsgrondslag is het bedrag waarover belasting wordt geheven in box 3. Dit wordt berekend door je totale bezittingen op te tellen en vervolgens de aftrekbare schulden ervan af te trekken. Het resultaat is het netto vermogen waarop de belasting wordt geheven. In dit voorbeeld is dit minder relevant, maar normaliter een belangrijke stap.
Totaal vermogen: € 50.000 (spaargeld) + € 200.000 (beleggingen) = € 250.000
Schulden: € 0
Rendementsgrondslag: €250.000 – € 0 = €250.000
De rendementsgrondslag bepaalt welk vermogen wordt belast.
Stap 3: Bereken de grondslag sparen en beleggen
In deze stap wordt het heffingsvrije vermogen afgetrokken van je rendementsgrondslag. Het heffingsvrije vermogen is het bedrag waarover je geen belasting hoeft te betalen. In 2025 is dit verhoogd naar € 57.684
Totaal vermogen: € 50.000 (spaargeld) + € 200.000 (beleggingen) = € 250.000
Heffingsvrij vermogen 2024: € 57.684
Grondslag sparen en beleggen: € 250.000 – € 57.684 = € 192.316
De grondslag sparen en beleggen is het bedrag waarop de belasting wordt berekend.
Stap 4: Bereken jouw aandeel in de rendementsgrondslag
In deze stap wordt er gekeken naar wat welk deel van het rendement ook daadwerkelijk in aanmerking komt voor belastingheffing. In stap 1 is namelijk geen rekening gehouden met het heffingsvrije vermogen. Dit wordt gedaan de grondslag sparen en beleggen (stap 3) te delen door de rendementsgrondslag (stap 2) en te vermenigvuldigen met 100. Dit wordt afgerond op 3 decimalen na de komma.
€ 192.316 / € 250.000 x 100% = 76,926%
Stap 5: Bereken jouw voordeel uit sparen en beleggen
Het belastbaar rendement (stap 1) wordt vermenigvuldigd met het percentage uit de vorige stap:
€12.480 x 76,926% = € 9.600
Dit is het voordeel uit het sparen en beleggen en dus het belastbare rendement dat wordt belast.
Stap 6: Bereken hoeveel vermogensbelasting jij moet betalen in box 3:
Om de belasting te berekenen dat je moet betalen over je vermogen wordt het belastingtarief (36%) toegepast op het voordeel uit sparen en beleggen.
€ 9.600 x 36% = € 3.456 belasting
Wat wordt er niet belast in box 3?
Vrijwel al het persoonlijke vermogen telt mee voor je vermogensbelasting. Wel zijn er een aantal
uitzonderingen die niet worden meegerekend. Allereerst heeft elk persoon een heffingsvrij
vermogen van € 57.000, tot dit bedrag betaal je geen vermogensbelasting in box 3. Bij een
fiscaal partnerschap geldt dit voor een gezamenlijk vermogen van €114.000. Zoals in het
rekenvoorbeeld te zien is, haal je dit bedrag van je totale vermogen af om te berekenen over
welk gedeelte er vermogensbelasting wordt betaald. Daarnaast vallen deze dingen niet onder
vermogen wat wordt belast in box 3:
- Je primaire woning
- De inboedel van je woning
- Je auto
- Je pensioen
- Je lijfrenten
- Je zakelijke vermogen (saldo op je zakelijke rekeningen)
- Groene beleggingen (tot een bepaald bedrag)
De Nederlandse overheid heeft om groene beleggingen te stimuleren een regeling getroffen die
ervoor zorgt dat boven op het normale heffingsvrije vermogen een extra heffingsvrij vermogen
mag worden opgeteld met groene beleggingen. Als je belegt in groene beleggingen die een
speciale groenverklaring hebben, heb je in 2024 recht op een verhoogde vrijstelling: € 71.251
voor alleenstaanden en € 142.502 voor fiscale partners. Dit komt dus boven op de
vrijstelling van € 57.000. Of iets een zogeheten “groenfonds” is, kan je checken via de pagina van de belastingdienst over groenfondsen.
In 2025 wordt de vrijstelling voor groene beleggingen verlaagd naar € 30.000 voor
alleenstaanden en € 60.000 voor fiscale partners. Deze wijziging komt door nieuwe
wetgeving die familieleden bij bedrijfsopvolging een aanzienlijk fiscaal voordeel biedt. Om deze
regeling te bekostigen, is besloten de vrijstelling voor groen beleggen en sparen flink te
beperken.
In 2027 worden de belastingregels in Box 3 naar verwachting herzien, en de kans is groot dat de
groene vrijstelling dan volledig komt te vervallen.
Veranderingen belasting in box 3 afgelopen jaren
Al jaren is het fictieve rendement een onderwerp van vele klachten die de belastingdienst krijgt.
Dit komt doordat, met name in deze tijden met een lage of soms zelfs negatieve rente op
spaargeld, het fictieve rendement niet overeenkomt met het daadwerkelijke rendement. Om dit
verschil kleiner te maken heeft de belastingdienst in de afgelopen jaren al een grote wijziging
doorgevoerd. Waar voorheen het fictieve rendement niet werd verdeeld over spaargeld en
beleggingen, is dit nu wel het geval. Voor 2022 werd het fictieve rendement namelijk bepaald op
basis van de hoogte van je vermogen, wat een soort schijvenstelsel creëerde wat we kennen
van box 1 en box 2.
Daarnaast is sinds 2024 het belastingtarief van box 3 in één keer verhoogd van 32% naar 36%,
waar dit eerst stapsgewijs gedaan zou worden tot 2027. Een van de doelen van de
belastingdienst is uiteindelijk een reëel rendement te gebruiken voor de heffing van de box 3
belasting. Dit willen ze vanaf 2027 gaan doorvoeren.
Verdere veranderingen belasting box 3 vanaf 2025
Ook verandert, zoals onder de uitzonderingen te lezen is, het groenfonds in het komende jaar.
Hierdoor wordt een mogelijke vrijstelling met € 41.251 euro verlaagd. Dit zal voor personen met
groene beleggingen de grootste fiscale veranderingen in box 3 zijn voor het komende jaar.
Verdere wijzigingen voor 2025 blijven naar huidige verwachting uit.
Belasting besparen binnen Box 3
Hoewel Box 3 bekend staat om de vermogensrendementsheffing, zijn er verschillende manieren
waarop je als belastingplichtige kunt proberen om de belastingdruk te verlagen. Door slim met je
vermogen om te gaan en gebruik te maken van de beschikbare vrijstellingen en regels, kun je
mogelijk flink besparen op de belasting die je in Box 3 verschuldigd bent.
- Schulden aftrekken: Schulden boven € 3.700 (of € 7.400 voor partners) verlagen je
grondslag. Een schuld van € 50.000 levert bijvoorbeeld een aftrek op van € 46.300. - Schenken om je vermogen te verlagen: Schenk jaarlijks belastingvrij € 6.035 aan je kinderen, waardoor je vermogen daalt en je minder belasting betaalt in Box 3. Daarnaast is het fijn dat je op deze manier belastingvrij vermogen voor je kinderen kunt opbouwen.
- Investeren in de eigen woning: Je eigen woning valt niet in Box 3 maar in Box 1. Dit betekent dat je geen vermogensrendementsheffing hoeft te betalen over de waarde van je eigen woning. Het kan voordelig zijn om spaargeld of beleggingen te gebruiken voor het aflossen van je hypotheek, waardoor je vermogen in Box 3 vermindert.
Hoewel de bovenstaande tips je kunnen helpen om de belastingdruk in Box 3 te verlagen, zijn
ze vooral gericht op situaties waarin je al veel belastbaar vermogen op persoonlijke titel hebt en
dit wilt beperken. In veel gevallen is het echter nog voordeliger om vermogen niet op je
persoonlijke rekening te hebben. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van een holding of andere
ondernemingsstructuur voor het opbouwen van vermogen, kun je mogelijk profiteren van lagere
belastingtarieven en gunstige fiscale regelingen. Het vermogen blijft dan buiten Box 3, waardoor
je geen vermogensrendementsheffing betaalt. Dit kan een zeer effectieve manier zijn om de
belastingdruk structureel te verlagen en biedt bovendien meer flexibiliteit in de manier waarop je
je vermogen beheert en laat groeien.
Box 3 voor jouw persoonlijke situatie:
Elke situatie in Box 3 is uniek en vraagt om een strategische aanpak om de belastingdruk te
minimaliseren. Zoals uit het voorbeeld blijkt, kan slim omgaan met de peildatum of het verdelen
van je vermogen aanzienlijke voordelen opleveren. Maar wat voor de één werkt, kan voor een
ander minder effectief zijn, afhankelijk van persoonlijke omstandigheden en vermogensstructuur.
Bij SFAA begrijpen we dat het optimaal beheren van je vermogen in Box 3 complex kan zijn.
Onze experts staan klaar om je te helpen met op maat gemaakt advies, zodat je niet meer
belasting betaalt dan nodig is. We helpen je met het bepalen van de beste strategie voor jouw
specifieke situatie, of het nu gaat om het optimaal benutten van vrijstellingen, het plannen van
investeringen, of het kiezen van de juiste vermogensstructuur.
Neem gerust contact met ons op voor een persoonlijk adviesgesprek en ontdek hoe wij je
kunnen helpen om je belastingpositie in Box 3 te optimaliseren.
Bart van Kooten
Bart van Kooten werkt al 7 jaar bij SFAA als senior consultant en heeft al meer dan 20 jaar relevant werk ervaring. Hij is verantwoordelijk voor de complexe jaarrekeningen en staat bekend om het geven van de juiste adviezen aan klanten. Bart’s expertise en ervaring maken hem een onmisbaar lid van het team, waarbij hij altijd zorgt voor nauwkeurigheid en inzicht in financiële zaken.
Contactformulier
Heb je vragen over Box 3? Neem contact met ons op! We staan klaar om je te helpen. Wij zorgen er voor dat je het ultieme belastingvoordeel behaalt met je onderneming. Zo betaal je nooit een euro te veel belasting.